فهرست مطالب

فصلنامه روش ها و مدلهای روان شناختی
سال سوم شماره 10 (زمستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/11/17
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محسن شکوهی یکتا، سعید اکبری زردخانه، اکرم پرند، فاطمه پوران فاطمه پوران صفحات 1-14
    خانواده اولین و مهم ترین نظام ارتباطی برای کودکان به شمار می رود و استفاده از شیوه های مناسب حل مسئله در این محیط می تواند تاثیر قابل توجهی بر رشد روانی و اجتماعی کودکان داشته باشد. این پژوهش، با هدف بررسی اثربخشی آموزش حل مسئله به والدین بر شیوه های تربیتی و تعاملی آنها با فرزندان شان انجام شده است. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون تک گروهی است. گروه نمونه شامل 28 نفر از مادران دانش آموزان پیش دبستانی و دبستانی مدارس غیر انتفاعی شهر تهران بوده است که با روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شده بودند. مادران در کارگاه های آموزش تربیت فرزندان با روش حل مسئله شرکت کردند که هفته ای یک بار در 9 جلسه 2 ساعته برگزار شدند. قبل از شروع و بعد از اتمام هر کارگاه، والدین پرسش نامه روش های تربیتی والدین و سیاهه رابطه والد- کودک را تکمیل کردند. یافته های حاصل از تحلیل اندازه گیری های مکرر نشان داد شرکت در کارگاه آموزش روش تربیتی مبتنی بر حل مسئله به افزایش میانگین روش تعامل بر اساس حل مساله و کاهش میانگین روش تنبیه و توبیخ در پرسش نامه روش های تربیتی والدین منجر شده است. داده های حاصل از سیاهه رابطه والد- کودک نیز نشانگر افزایش میانگین ایجاد محدودیت می باشد. آموزش مهارت حل مسئله به والدین می تواند باعث افزایش به کارگیری سبک تربیتی مبتنی بر حل مسئله و کنترل کودکان به وسیله والدین از راه ایجاد قانونمندی در خانواده شود.
    کلیدواژگان: حل مسئله، آموزش والدین، شیوه های تربیتی، رابطه والد، کودک
  • رضا مولودی، سامان نونهال *، اصغر دادخواه اصغر دادخواه صفحات 15-26

    هدف از این مطالعه، بررسی خصوصیات روان سنجی نسخه ی فارسی مقیاس تمایل به عضلانی بودن در ورزشکاران رشته ی پرورش اندام بود. 400 نفر از ورزشکاران مرد رشته ی پرورش اندام شهرستان گرگان بصورت در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های پژوهش شامل مقیاس تمایل به عضلانی بودن، مقیاس وابستگی به تمرین، پرسشنامه ی بررسی اختلال های خوردن، و پرسشنامه ی اختلال در عملکرد پاسخ دادند. نتایج مربوط به تحلیل عاملی اکتشافی سه عامل نگرش به تصویر تن عضلانی، رفتارهای مربوط به عضلانی بودن، و مصرف دارو برای پرورش عضلات را آشکار ساخت. عامل مصرف دارو برای پرورش عضلات برای اولین بار در پیشینه ی پژوهشی مقیاس تمایل به عضلانی بودن ظاهر شد. این عامل ها از همسانی دورنی و روایی همگرایی مناسب و رضایت بخشی برخوردارند. یافته های این مطالعه شواهد اولیه را در مورد روایی و اعتبار مناسب مقیاس تمایل به عضلانی بودن عرضه می کنند، اما در مورد تایید روایی عامل جدید مصرف دارو برای پرورش عضلات و هم چنین بررسی خصوصیات روان سنجی مقیاس در ورزشکاران سایر رشته ها به تحقیقات بیش تری نیاز است.

    کلیدواژگان: مقیاس تمایل به عضلانی بودن، کفایت روان سنجی، پرورش اندام
  • لیلا شیرجنگ، نادره سهرابی، سیده مریم حسینی صفحات 27-44
    این پژوهش از نوع همبستگی است، که با هدف تعیین رابطه بین سلامت روان و رضایت زناشویی با افسردگی پس از زایمان صورت پذیرفت. جامعه آماری این پژوهش را تمامی زنان باردار مراجعه کننده به متخصصان زنان و زایمان در شهر شیراز (در سال 1390) تشکیل می دادند. روش نمونه گیری مورد استفاده در این پژوهش روش تصادفی بود و با استفاده از این روش 10 مرکز پزشکی انتخاب و تعداد 100 نفر از مراجعه کنندگان به این مراکز که در ماه دو تا سه بارداری به سر می بردند به صورت تصادفی انتخاب شدند. با استفاده از پرسش نامه رضایت زناشویی انریچ (1998)، پرسش نامه 28 پرسشی سلامت روان گلدبر و هیلر (1979) و پرسش نامه افسردگی ادینبورگ (1987) داده های مورد نیاز جمع آوری شدند. با استفاده از روش آماری رگرسیون به فرضیه های پژوهش پاسخ گفته شد. نتایج پژوهش نشان داد رضایت زناشویی و سلامت روان پیش بین متغیر افسردگی پس از زایمان هستند.
    کلیدواژگان: رضایت زناشویی، سلامت روان، افسردگی، زایمان
  • علی غلامی، کیومرث بشلیده، عزیمه رفیعی صفحات 45-64
    یکی از مفاهیم ضروری مورد بحث دنیای پیچیده انسان که قدمتی به بلندای هستی دارد، مفهوم سلامت است. هدف این پژوهش، تعیین اثر بخشی روش تئاتر درمانی بر سلامت روان زنان مطلقه بود. این پژوهش از نوع پژوهش آزمایشی با گروه های گواه و آزمایش است. جامعه آماری تمامی زنان مطلقه شهرستان لامرد بودند که از راه فراخوان دعوت شده بودند، تا برای شرکت در کلاس های آموزشی به هسته مشاوره و شبکه های بهداشت شهرستان مراجعه کنند. برای نمونه گیری، با روش نمونه گیری تصادفی ساده، از بین متقاضیان، پس از گرفتن تعهد جهت شرکت کردن و باقی ماندن تا آخرین جلسه، 30 نفر انتخاب شده و به گونه ی تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. ابتدا دو گروه پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر را تکمیل کردند. سپس برای گروه آزمایش 8 جلسه تئاتر درمانی اجرا شده و در نهایت، پس آزمون برای گروه ها اجرا و نتایج با استفاده از نرم افزار spss با هم مقایسه شدند، نشان داد که تئاتر درمانی درمانی بر سلامت عمومی زنان مطلقه تاثیر گذاشته و باعث کاهش علایم جسمانی، اضطراب و اختلال خواب و اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی شدید آنها شده است. تئاتر درمانی روش مناسبی جهت افزایش سلامت روان زنان مطلقه است. با علم به شیوع بالای طلاق و تبعات روانی آن پیشنهاد می شود از این روش برای کاهش پیامدهای روحی روانی طلاق و درمان دیگر مشکلات و مسائل به کار گرفته شود.
    کلیدواژگان: تئاتر درمانی، سلامت روان، زنان مطلقه
  • ایمانه عباسی، لادن فتی، رضا مولودی، حمید ضرابی صفحات 65-80
    هدف اصلی این پژوهش، بررسی ویژگی های روانسنجی نسخه ی فارسی پرسشنامه پذیرش و عمل– نسخه دوم بود. پس از ترجمه و ترجمه برگردان پرسشنامه، داده های پژوهش در سه مرحله جمع آوری شد. در مرحله ی اول، 195 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی به پرسشنامه پذیرش و عمل پاسخ دادند. در مرحله دوم، افراد ساکن شهر تهران (n=158) به پرسشنامه اضطراب بک، پرسشنامه افسردگی بک- نسخه دوم، مقیاس مشکل در تنظیم هیجان پاسخ دادند. در مرحله سوم دو گروه بیماران مبتلا به اختلال افسردگی (n=30) و اختلال اضطراب فراگیر (n=30) به پرسشنامه های پژوهش پاسخ دادند. تحلیل عاملی اکتشافی 2 عامل اجتناب از تجارب هیجانی و کنترل روی زندگی را گزارش دادند. هم چنین همسانی درونی و ضریب تنصیف پرسشنامه در هر چهار گروه رضایت بخش بود (89/0-71/0). به علاوه، اجتناب تجربی از هیجان با نشانه های افسردگی و اضطراب، مشکل در تنظیم هیجان و شاخص های ناراحتی در پرسش نامه سلامت روان رابطه ی معنی داری را نشان داد. هم چنین، نتیجه ی روایی افتراقی نشان داد عامل اجتناب از تجارب هیجانی در دو گروه بالینی و غیربالینی تفاوت معنی داری دارد، ولی عامل کنترل روی زندگی تفاوت معنی داری در دو گروه نشان نداد. این پژوهش شواهد نویدبخشی را در مورد قابلیت کاربرد نسخه فارسی پرسشنامه ی پذیرش و عمل در جمعیت عمومی ایران و افراد مبتلا به اختلال افسردگی و اختلال اضطراب فراگیر فرآهم می آورد.
    کلیدواژگان: پرسشنامه پذیرش و عمل، کفایت روانسنجی، ایران
  • بابک شمشیری صفحات 81-94
    عرفان اسلامی به عنوان یکی از مهمترین و پرنفوذترین نحله های فکری مسلمانان در طول تاریخ، مکتبی است که به صراحت از عشق صحبت به میان می آورد. موضوع عشق مجازی و و حقیقی و نقش آن در معرفت و رشد و تعالی انسان و رسیدن انسان به خداوند، ازجمله ارکان بنیادی عرفان اسلامی به حساب می آید. از سوی دیگر چنین به نظر می آید که طریقت عرفان، سیر انفسی و کاملا فردی است و به تبع آن به مناسبات و روابط اجتماعی ارتباط چندانی ندارد. این در حالی است که تامل در مفهوم عشق و سیر آن از مجازی به حقیقی، اشتباه این برداشت را نشان می دهد. لذا با توجه به اینکه ازدواج و نهاد خانواده ازجمله مهمترین، گسترده ترین و نخستین شکل تعامل اجتماعی بشمار می رود، این پرسش قابل طرح است که بین عرفان اسلامی و ازدواج و خانواده چه نسبتی را می توان در نظر گرفت؟ با توجه به این مسئله، هدف از این مطالعه عبارت است از استنتاج تلویحات عرفان اسلامی در حیطه ی روانشناسی ازدواج و خانواده. با در نظر گرفتن این هدف، پرسش این مطالعه عبارت است از اینکه دلالت های عرفان اسلامی در حیطه ی روانشناسی ازدواج و خانواده چه هستند؟روش این پژوهش عبارت است از روش تحلیلی –استنتاجی که از زمره ی روش های مطالعات فلسفی به حساب می آید. نتایج این پژوهش حکایت از آن دارند که مطابق با نگاه عرفان اسلامی، بنیان ازدواج و تشکیل خانواده، پدیدآیی عشق و رشد آن است. به دیگر سخن، ازدواج و خانواده محملی برای سیر عشق از مجاز به حقیقت می باشد. از سوی دیگر، عشق در ازدواج و خانواده، بستر مناسبی را برای آگاهی از خلال توجه به دیگری فراهم می آورد. خودشناسی نیز مقدمه ی آگاهی بشمار می رود.
    کلیدواژگان: عرفان اسلامی، عشق، ازدواج، خانواده، خودآگاهی، خدا آگاهی
  • غلامرضا رجبی، قدرت الله عباسی، رضا خجسته مهر صفحات 95-106
    عشق یکی از موضوع های مهمی است که در چند دهه ی گذشته در روان شناسی اجتماعی مطرح شده و فرایندی است که از راه آن انسان ها جذب هم دیگر می شوند. این مطالعه با هدف مقایسه سبک های عشق ورزی در دانشجویان انجام گرفت. 280 دانشجو از میان دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای بر اساس جدول کرجسی و مورگان انتخاب شدند و مقیاس سبک های عشق ورزی هندریک و همکاران را تکمیل نمودند. ضریب پایایی آلفای کرونباخ این مقیاس رضایت بخش و ضریب روایی همگرا این مقیاس با مقیاس عشق پرشور هاتقیلد و اسپریچر معنی دار بود. آزمون t-test گروه های مستقل نشان داد که بین دانشجویان دختر و پسر در سبک های عشق ورزی پراگما و اگیپ تفاوت معنی دار وجود دارد (دختران در سبک عشق پراگما و پسران در سبک عشق اگیپ)، اما بین دو جنس در سبک های عشق اروس، لودوس، استورگ و مانیا تفاوتی مشاهده نشد.
    کلیدواژگان: عملگرایان، سبک های عشق ورزی، دانشجویان
|
  • M. Shokohiyekta, S. S.Akbari Zardkhaneh, A. Parand, F. Pooran Pages 1-14
    Family is the first and the most important communicative system for children; therefore, using appropriate parenting methods could have considerable effects on the psychological and social development of children. This study investigated the effectiveness of problem solving training on parent's interactive style with their children. This research used pseudo- experimental method, single group with pre & post tests design, on 28 subjects selected via available sampling procedure from mothers of elementary students in the city of Tehran. Mothers participated in the problem solving training workshops held for 9 sessions once a week, 2-hours each. Parents completed two instruments of Parenting Style and Parent-Child Relationship Inventory before and after the workshop. Results of the repeated measure analysis of variance indicated that participation in the problem solving workshop increased the mean of problem solving subscale and reduced the punishment subscale of the Parenting Style Questionnaire. Data obtained from the Parent- Child Relationship Inventory showed a significant increase in the mean of Limit Setting subscale. Problem solving skills training for parents can increase the use of problem solving strategies as a parenting style and may control children in the family through the rule setting
    Keywords: problem solving, parent education, parenting style, parent, child relationship
  • R. Molodi, S. Nonahal, A. Dadkhah Pages 15-26

    The Purpose of the present study was to evaluate reliability and validity of Persian version of drive for muscularity scale in Gorganian Body builder men. After a rigorous translation and back-translation procedure, 400 men completed, Drive for muscularity scale, Exercise Dependence Scale, Eating Disorder Examination Questionnaire, And Clinical Impairment Assessment. Exploratory factor analysis revealed 3 factor solution named muscularity- oriented body image attitudes, muscularity-oriented behaviors, and drug use in order to developing muscles. These factors showed good to satisfactory internal consistency and convergent validity. The study provides primary evidence toward validity and reliability of Persian version of Drive for Muscularity scale. However, further studies need to establish validity of drug use in order to developing muscles. In addition, psychometric properties of the scale in other athletic majors and women should be assessed.

    Keywords: Drive for muscularity scale, Psychometric properties, Body building
  • L. Shirjang, N. Sohrabi, M. Hossini Pages 27-44
    The aim of the study was to exam the relationship between mental health and marital satisfaction with depression for pregnant women. The sample consisted of 100 pregnant women. Marital satisfaction questionnaire, mental health questionnaire and depression scale were used in this study. The results of multiple regression showed that marital satisfaction and mental health are two significant predictors for depression.
    Keywords: mental health, depression, pregnant women
  • A. Gholami, K. Bashlide, A. Raree Pages 45-64
    The purpose of this study was to determine the effect of psychodrama on General Health of divorced women. A randomized pre-test post-test with control group design was used in this study. The sample consisted of 30 divorced female who were assigned randomly in experimental and control group. Goldberg and General Health Questionnaire were used in this study (pre-test and Post-test). After eight session's psychodrama, experimental group was compare with control group. The results showed that psychodrama is an effective treatment to increase General Health for divorced female in experimental group. Indeed, the treatment has reduced the mean scores of the experimental group compared to the control group on somatic symptoms, anxiety and insomnia, social dysfunction and depression. In sum, this study revealed the role of psychodrama as an effective intervention for divorced female to keep their mental health.
    Keywords: psychodrama, General Health, Divorced women
  • E. Abasi, L. Fti, R. Molodi, H. Zarabi Pages 65-80
    The Main purpose of the present study was assessing psychometric properties of Persian version of Acceptance and action Questionnaire-II (AAQ-II). After forward- translation and backward-translation, data was gathered at three stages. At first stage, The AAQ-II was administered to 192 students of Tehran University and students of Tehran University of Medical science. At second stage, 158 of Tehran inhabitant completed AAQ-II, BDI-II, BAI, GHQ-28, and DERS. At third stage, two clinical groups Diagnosed with Depression Disorder (n=30) and Generalized Anxiety Disorder (n=30) answered the questionnaires. Exploratory Factor Analysis identified two factors of Avoidance of Emotional Experiences and Be in Control of Life. Internal consistency was satisfactory (0.71 to 0.89). Moreover, avoidance of emotional experiences correlated significantly with depressive and anxiety symptoms as well as poor mental health. Furthermore, Discriminate Validity revealed that there is a significance difference between two clinical and nonclinical groups in avoidance of emotional experiences, but there is no significance difference between these groups in Be in Control of Life. This research provides promising evidence about psychometric properties of Persian version of Action and Acceptance Questionnaire-II in Iranian general population as well as patients with depression disorder and generalized anxiety disorder.
    Keywords: Acceptance, Action Questionnaire, II, Psychometric properties, Iran
  • B. Shamshiri Pages 81-94
    Islamic mysticism as one of the most important and effective Moslems’ thinking approach during the history, discusses on love explicitly. Virtual and real love and their role in episteme and also human achievement to God, is as one of the basic foundations of Islamic mysticism. On the other hand, family is the most common and initial institution which human involves it. So, the main aim of this study is to deduce the Islamic mystical implications for area of psychology of marriage and family. The following question of this paper is: what are the Islamic mystical implications for psychology of marriage and family? The analytical-deductive method which is related to philosophical studies has been used in this study. The results show that, the essence of marriage and family is to emerge the love and then it’s development according to Islamic mystical approach. In the other words, marriage and family is recognized as a context for moving from virtual love to achieve real one. Also, love in marriage and family is a suitable way for self-awareness through considering" others". Therefore, self-awareness is an introduction for God-awareness
    Keywords: Islamic mysticism, love, marriage, family, self, awareness, God, awareness
  • Gh. Rajabi, Gh. Abbasi, R. Khojastemehr Pages 95-106
    Loveisone of theimportantissuesthat in several ofthe past decadesin social psychology been raisedand a processthrough which people canbea­ttracted toeach other.This studycomparesLove Attitudes betweenmale and female students.280students among all faculties of Shahid Chamran University by multistage random sampling were selected, according to Krejcie and Morgan table and theLove Attitudes Scale Short Form Hendrickand colleague completed. Cronbach alpha coefficients were for the six of style 0.15 to 0.80, and Concurrent validity coefficients of Love-Making Styles with Passionate Love Scale 0.10 to 0.42. Independent group’st-test analysis’sshowed that there are significantdifferencesbetween male and female students in love styles of Pragma and agape.(Girl’s in Pragma lovestyle and boysin the Agapelovestyle),But there are no differencebetween the male and female studentsin the love stylesof Ludus, Eros, Storge, and Mania.